Özgüven Gelişimi

Güven; bir şeyden ya da kişiden şüphe duymamak, korkmadan, zarar geleceğini düşünmeden inanmak, bağlanmak anlamına gelir. Güven, insan hayatındaki en temel duygudur. Kendimizi güvende hissedersek mutlu olabiliriz. Özgüven ise kişinin kendisine olan güvenini, inancını ifade eder. Adı üstünde olan özgüven kişinin kendisi hakkındaki düşüncelerini, beklentilerini ve değerlendirmesini içerir.

Özgüven gelişiminin temelleri yaşamın ilk yıllarında bebeklik ve çocuk döneminde atılır. Güven, zamanla oluşan bir duygudur ve hayatımıza güven duygusunu katmak yetişkinlerin görevidir. Her birimiz bakıma muhtaç şekilde doğarız. Temel ihtiyaçlarımız ailemiz tarafından düzenli olarak karşılandıkça yavaş yavaş güven duygumuz gelişir. Önce en yakınımız olan ailemize güveniriz ve onlar tarafından pekiştirilerek öğrenmiş olduğumuz güven duygumuzla birlikte kendimize olan güvenimiz de oluşur. Bebeklik dönemimizde bakımımızın düzenli karşılanmasıyla kendimizi güvende hissedip, bize bu bakımı sağlayan ailemize karşı güven duygumuz sağlıklı bir şekilde gelişim gösterirse dış dünyaya attığımız ilk adımdan itibaren kendimize güven duyarız. Çünkü ailemizin bize bu bakımı sağladığını ve bizi terk etmeyeceklerini biliriz. Çocukluk dönemimizde ise ailemizin bize olan güvenini hissetmemizle birlikte kendimize dair inancımız, güvenimiz gelişir. Aileler olarak çocuklarımızın yaşları ve gelişimleriyle orantılı şekilde yapabileceklerine, başarabileceklerine olan inancımız onlara olan güvenimizi ifade eder. Çocuklarımıza olan güvenimizi onların yapabilecekleri şeyleri yapmalarına, başarmalarına fırsat vererek gösterebiliriz. Örneğin ayakkabılarını giyebilecek psikomotor gelişim gösteren bir çocuğun ısrarla ayakkabılarını giydiriyorsak onun yapabileceğine inanmadığımız mesajını vermiş oluruz. Ailesinin güvenmediği bir çocuğun da özgüven gelişimi göstermesini bekleyemeyiz. Ayrıca çocukların yapabildiklerini, başardıklarını gördüğümüzü ve takdir ettiğimizi sözel olarak ifade etmemiz de özgüven gelişimi açısından oldukça önemlidir.

Özgüvenimiz, benlik algımızla ve kendimize dair beklentilerimizle doğru orantılıdır. Özgüvenimizin sağlıklı gelişimi için kendimizden beklentilerimizin de gerçekçi olması gerekmektedir. Çocukluk çağında ailelerimizin bizden beklentilerinin gerçekçi olması bu açıdan çok önemlidir. Bir çocuktan yapabileceğinin çok üstünde veya çok altında performans beklemek onun özgüven gelişimini olumsuz yönde etkiler. Dünya üzerindeki her insanın hem yapabildiği hem de yapamadığı şeyler vardır. Her şeyi yapabileceğine dair gerçek dışı bir beklenti kişi de kibir vb. sağlıksız duyguları ve büyük hayal kırıklıklarını beraberinde getirir. Hiçbir şeyi yapamayacağına dair gerçek dışı bir beklenti ise kendimize dair inancımızın, motivasyonumuzun düşmesine sebep olur.

Özgüvenimizi geliştirebilmemiz; kendimize dair gerçekçi beklentilere sahip olmamız, başarabileceklerimize dair inancımızın olması ve yapabildiklerimizi yani becerilerimizi geliştirmemizle mümkün olur. Özgüven eksikliği; sosyal beceri yetersizliklerine, kaygı bozuklukları, depresyon gibi psikolojik sorunlara yol açmaktadır. Sağlıklı bir özgüven gelişimi, sağlıklı iletişimin ve ilişkilerin anahtarıdır. Her başarının ve mutluğun ardında özgüven vardır. Hem kendimizin hem de çocuklarımızın özgüven gelişimini desteklediğimiz bir yaşam dilerim. Herkese iyi haftalar, sevgiler.

Özel İzmir Dost Psikoloji Aile Danışma Merkezi Kurucu Müdürü

Uzm. Psikolojik Danışman Begüm Ayyıldız