1593/1 Sk. No:2 Lider Centrio A Blok Kat:2 Daire:11 Bayraklı - İZMİR
info@izmirdostpsikoloji.com
Obsesif Kompulsif Bozukluk

Obsesif Kompulsif Bozukluk

Zaman zaman çoğumuzun takıntılı düşünceleri olabilir ama bu düşüncelerimiz günlük hayatımızda baş edebildiğimiz, saplantı boyutuna ulaşmadan çözebildiğimiz geçici durumlardır. Ancak halk arasında takıntı hastalığı olarak da anılan Obsesif Kompulsif Bozukluk –kısaca OKB- kişinin zihninde tekrarlayan ve kendisini rahatsız eden, istemeden ortaya çıkan obsesyon adı verilen düşünceler, dürtüler ve hayallerle; bu düşüncelerden kurtulabilmek, rahatlayabilmek amaçlı yine tekrar eden hatta rutine dönüşen kompulsiyon adı verilen davranışlara ya da zihinsel eylemlere sahip olduğu bir rahatsızlıktır. Son zamanlarda toplumda daha da yaygın hale gelen bu durum genellikle ergenlik ve yetişkinlik döneminde görülmesine karşın çocukluk döneminden itibaren her yaşta görülebilir.

Zaman zaman çoğumuzun takıntılı düşünceleri olabilir ama bu düşüncelerimiz günlük hayatımızda baş edebildiğimiz, saplantı boyutuna ulaşmadan çözebildiğimiz geçici durumlardır. Ancak halk arasında takıntı hastalığı olarak da anılan Obsesif Kompulsif Bozukluk –kısaca OKB- kişinin zihninde tekrarlayan ve kendisini rahatsız eden, istemeden ortaya çıkan obsesyon adı verilen düşünceler, dürtüler ve hayallerle; bu düşüncelerden kurtulabilmek, rahatlayabilmek amaçlı yine tekrar eden hatta rutine dönüşen kompulsiyon adı verilen davranışlara ya da zihinsel eylemlere sahip olduğu bir rahatsızlıktır. Son zamanlarda toplumda daha da yaygın hale gelen bu durum genellikle ergenlik ve yetişkinlik döneminde görülmesine karşın çocukluk döneminden itibaren her yaşta görülebilir.

Obsesif Kompülsif Bozuklukların genetik; yani bu rahatsızlığa sahip kişilerin ailelerinde de sık olarak gözlemlenmesi, biyolojik-beyin işlevleri; beyindeki sinirsel iletim işlevinde önemli göreve sahip seratonin maddesindeki bozuklukluklar, çevresel; kişinin yaşamındaki ciddi değişiklikler, taciz, cinsel istismar gibi travmatik yaşantılar, kişilik özellikleri; mükemmelliyetçi, ayrıntıcı tarzdaki kişilerin OKB yatkınlığının olması gibi nedenleri bulunmaktadır.

DSM 5’ e (Amerikan Psikiyatri Birliği tarafından yayınlanan ve zihinsel hastalıklara tanı koymak için ölçütleri belirleyen Mental Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı) göre Obsesif Kompulsif Bozukluktaki kompülsiyonlar, obsesyonlara tepki olarak ya da katı kurallar olarak kişinin kendini yapmaktan alıkoyamadığı davranışlar ( aşırı el yıkama gibi) ya da zihinsel eylemlerdir ( bazı sözleri sürekli içinden tekrarlamak gibi) . Davranışlar ya da zihinsel eylemler obsesyonlardan kaynaklı endişeleri, korkuları azaltmaya yönelik olmasına rağmen sürekli tekrarlanmasıyla aşırı boyuta ulaşır ve rahatlamaktan çok rahatsız ederek bir kısır döngü oluşturur. Obsesyonlar ve kompülsiyonlar belirgin sıkıntılara neden olur ve zamanın boşa harcanmasına yol açar. Bu durum kişilerin iş, okul ve sosyal yaşantısındaki işlevselliğini bozan niteliktedir. OKB bazen farklı durumlarla birlikte de gözlemlenebilir. Örneğin beden dismorfik bozukluğa sahip birinin dış görünümüne yönelik aşırı takıntılı olması, yeme bozukluğuna sahip birisinin sürekli yiyecekleri düşünmesi, depresyonu olan birinin sürekli suçluluk düşüncelerine sahip olması gibi.

Yaygın olarak görülen obsesif kompulsif bozukluklara verilebilecek örnekler arasında sürekli mikrop bulaşacağı vb. düşünceleriyle aşırı temizlik, sürekli ellerini yıkama veya yıkanma, ütü, ocak gibi elektrikli aletlerin ya da kapı gibi nesnelerin açık bırakıldığına dair kuşkular ve sürekli kontrol,  kişinin kendine ya da toplumdaki yerine yakıştıramadığı cinsel içerikli obsesyonlar, dini inanışlarına uygun olmayan düşüncelerden kendini alıkoyamama gibi dini içerikli obsesyonlar, sürekli hata yapmaktan korkma, rezil olmaktan ya da kendi yaşına, sosyal konumuna uygunsuz davranmaktan korkma düşünceleri, simetri/düzen, dokunma, sayma ( bir aktiviteyi belirli sayıda yapmak zorunda hissetme) , biriktirme/saklama ( ileride lazım olur diye gerekmeyecek şeyler biriktirme gibi) , batıl inançlar, kapı tokmağına dokunmayı reddetme, belirli kelimeleri ya da sayıları sürekli tekrar etme vb. görülür.

Obsesif Kompulsif Bozukluklar kişinin hem kendisinin hem de çevresindekilerinin hayatını oldukça kötü etkilemektedir. Kişinin hayatının pek çok alanında işlevselliğini bozan bu duruma sahip olması ilgili uzmanlardan destek almasını gerektirir. Eğer kendinizde ya da çevrenizde bu durumu gözlemliyorsanız rahatsızlık kronikleşmeden bir uzmana başvurarak çözüm yolunda ilk adımı atmalısınız. Herkese iyi haftalar, sevgiler.

 

 

Özel İzmir Dost Psikoloji Aile Danışma Merkezi Kurucu Müdürü 
Uzm. Psikolojik Danışman Begüm Ayyıldız

21.10.2019