20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Günü

Tarihte bundan otuz yıl önce, takvimler 20 Kasım 1989’u gösterdiğinde Birleşmiş Milletler tarafından Çocuk Haklarına Dair Sözleşme kabul edilmiştir. Kökleri çok daha eskiye dayanan (Cenevre Çocuk Hakları Bildirisi, 20 Kasım 1959 Çocuk Hakları Bildirisi) ve evrensel insan haklarını da temel alan bu sözleşme; Türkiye’nin de içinde bulunduğu yüzden fazla ülkenin imzalama, onay ya da katılım yoluyla taraf devlet haline gelmesi özelliği taşır. Daha önce “Çocuk Hakları Neden Önemlidir?” yazımda bahsettiğim gibi; çocukluk, insan hayatının temelini oluşturan belki de en önemli evresidir, 18 yaşını doldurmamış her birey kanunen çocuktur ve insan haklarını da kapsayan özel haklara sahiptir.

Her biri kendi içerisinde maddelere ayrılan toplam 54 ana maddeden oluşan bu sözleşmenin günümüz dünyasında hem biz yetişkinlerin hem de çocukların farkında olması elzemdir. Her geçen gün duymak ve görmekten büyük üzüntü duyduğumuz Çocuk Haklarına aykırı haberlerin önüne geçebilmek, çocuklarımıza uygun desteği sağlamak bu hakları korumaktan geçmektedir.

Hepsi çok kıymetli olan maddelerden birkaçını bu haftanın vesilesiyle hatırlatmak isterim.

Madde 18

Taraf Devletler, çocuğun yetiştirilmesinde ve gelişmesinin sağlanmasında ana–babanın birlikte sorumluluk taşıdıkları ilkesinin tanınması için her türlü çabayı gösterirler. Çocuğun yetiştirilmesi ve geliştirilmesi sorumluluğu ilk önce ana–babaya ya da durum gerektiriyorsa yasal vasilere düşer. Bu kişiler her şeyden önce çocuğun yüksek yararını göz önünde tutarak hareket ederler.

Madde 23

Taraf Devletler zihinsel ya da bedensel özürlü çocukların saygınlıklarını güvence altına alan, özgüvenlerini geliştiren ve toplumsal yaşama etkin biçimde katılmalarını kolaylaştıran şartlar altında eksiksiz bir yaşama sahip olmalarını kabul ederler…

Madde 27

1.Taraf Devletler, her çocuğun bedensel, zihinsel, ruhsal, ahlâksal ve toplumsal gelişmesini sağlayacak yeterli bir hayat seviyesine hakkı olduğunu kabul ederler…

Madde 28

Taraf Devletler, çocuğun eğitim hakkını kabul ederler…

Madde 34

Taraf Devletler, çocuğu, her türlü cinsel sömürüye ve cinsel suistimale karşı koruma güvencesi verirler…

Bu çok kıymetli sözleşme; çocukların yaşama, gelişme, sağlık, eğitim, her türlü istismardan korunma, insan hakları, vatandaşlık hakları, ifade özgürlüğü, düşünce özgürlüğü, özel gereksinimlerinin karşılanması gibi pek çok hakkını tanır ve biz yetişkinlere çocukların bu haklardan yararlanması gerektiğini hatırlatır. Çocukluk yaşamımızın temelidir ve çocuklar geleceğin yetişkinleridir. Daha önce de belirttiğim gibi; çocukluk dönemindeki gelişimsel evrelerimizi sağlıklı tamamlayamadığımızda travmalarımız ya da bazı eksikliklerimiz bir sonraki yaşamsal evremize taşınıp işlevselliğimize olumsuz etki etmektedir. Bu da ruhsal açıdan sağlıklı bir çocukluk geçirmenin önemini bize bir kez daha hatırlatır.

Her çocuğun güvene, saygıya, sevgiye ve haklarının korunmasına, öğretilmesine ihtiyacı vardır. Yalnızca Kasım ayında değil, her zaman çocuklarımızın haklarını onların yüksek yararı çerçevesinde gözettiğimiz bir dünya dileğiyle. Sevgiler.

Özel İzmir Dost Psikoloji Aile Danışma Merkezi Kurucu Müdürü

Uzm. Psikolojik Danışman Begüm Ayyıldız